Hoe werkt handhaving bij Seveso/ARIE-inrichtingen?
Iedereen die onder de Seveso- of ARIE-regelgeving valt, weet: veiligheid is geen bijzaak. Maar wat gebeurt er als een bedrijf zich niet aan de regels houdt? Wie grijpt in? En hoe werkt dat precies in de praktijk? In dit artikel leggen we uit hoe handhaving werkt voor Seveso- en ARIE-inrichtingen. Simpel, begrijpelijk en zonder wollige taal.
Seveso vs ARIE: even kort
Seveso-inrichtingen vallen onder Europese regelgeving (Seveso III-richtlijn) en zijn verplicht bij aanwezigheid van gevaarlijke stoffen boven bepaalde drempelwaarden.
ARIE-inrichtingen (Aanvullende Risico-Inventarisatie & Evaluatie) zijn specifiek Nederlands en vallen buiten Seveso, maar hebben wel te maken met verhoogde risico’s door chemische processen of grote opslagvolumes van gevaarlijke stoffen.
Beide soorten inrichtingen worden streng gecontroleerd. En terecht: fouten kunnen grote gevolgen hebben voor werknemers, omgeving en milieu.
Wie houdt toezicht?
De handhaving is in Nederland verdeeld over verschillende instanties, afhankelijk van het type inrichting:
Brzo+ Inspectieteams: Voor Seveso-inrichtingen. Dit is een samenwerkingsverband tussen:
Omgevingsdiensten (zoals DCMR, ODRU, RUD)
Inspectie SZW (heet sinds 2022: Nederlandse Arbeidsinspectie)
Inspectie SZW/NLA: Voor ARIE-inrichtingen, vooral gericht op arbeidsveiligheid. Wat we tot nu toe zien, is dat er al wel mondjesmaat Arie bedrijven geïnspecteerd wordt, en dat dit gebeurt door junior SZW inspecteurs, meestal geflankeerd door een wat ervarenere Seveso-inspecteur.
Hoe verloopt een handhavingsproces?
Inspectie wordt ingepland (bij de aangekondigde bezoeken uiteraard)
Agenda – Inspectie Agenda wordt gedeeld en er worden stukken opgevraagd
Inspectiebezoek – Onaangekondigd of aangekondigd, jaarlijks (voor Hoge drempele Seveso bedrijven), 3 jaarlijks of risico gestuurd (voor lage drempelbedrijven). Teams van 4 tot 6 overheidsfunctionarissen
Toetsing van documenten– Controleren van vergunningen, procedures, veiligheidsrapporten, controlerondes en fysieke situatie. Gedeeltelijk vooraf, en grotendeels gedurende de inspectie dagen. Er is ook altijd een rondgang door het bedrijf.
Bevindingenrapport – Hierin staan tekortkomingen of overtredingen. Er zijn hierin 4 gradaties; Categorie 1/2/3 en aanbevelingen.
1) Onmiddellijke dreiging en/of onomkeerbaar risico op een zwaar ongeval. Er is sprake van ernstig gevaar: direct ingrijpen met zwaarste sancties(s), werkzaamheden stilleggen en pas toestaan werk weer aan te vangen als adequate (nood)maatregelen zijn getroffen. Geen hersteltermijn;
2) Geen onmiddellijke dreiging van een zwaar ongeval, wel duidelijk onvoldoende maatregelen getroffen: herstel afdwingen met zware tot middelzware sanctie(s) binnen gepaste hersteltermijn
3) Zeer geringe dreiging van een zwaar ongeval, wel lichtere tekortkomingen: herstel afdwingen met lichtere sanctie(s) binnen redelijke hersteltermijn
Deze rapporten per bedrijf zijn openbaar en te vinden via Seveso+. Voor meer over Seveso plus, lees over een paar weken ons artikel over deze instantie.
Om te zien wat nu de resultaten waren, hebben wij een ‘Top 400 Seveso bedrijven gemaakt’. Resultaten hiervan worden in mei gepubliceerd.
Handhavingsmaatregel (sancties) – Afhankelijk van de ernst: Link
Aanschrijving (gebrek moet hersteld worden)
Last onder dwangsom
Last onder bestuursdwang
Stillegging van installaties
Boetes of zelfs strafrechtelijk onderzoek bij zware overtredingen
Onder de in 2024 ingevoerde nieuwe omgevingswet, hebben de omgevingsdiensten een nieuw handhavingsmiddel tot hun beschikking: de bestuurlijke boete. Met dit instrument kunnen de omgevingsdiensten het naleven van veiligheidsvoorschriften beter borgen en beter naleefgedrag stimuleren. Bron jaarverslag Seveso 2023
Het uitgangspunt: zo snel mogelijk terug naar een veilige situatie.
Veelvoorkomende overtredingen
Onvolledige of verouderde veiligheidsrapporten
Geen actueel intern noodplan
Onvoldoende onderhoud of inspectie van installaties
Geen juiste registratie van gevaarlijke stoffen
Personeel onvoldoende getraind
Ontbrekende of gebrekkige communicatie met hulpdiensten
Deze lijken klein, maar kunnen in een noodsituatie het verschil maken tussen controle en chaos.
Wat kan je als bedrijf verwachten?
Je krijgt niet meteen een boete bij elke fout. Inspecties zijn er ook om te helpen verbeteren. Maar bij ernstige of herhaalde overtredingen wordt streng opgetreden.
Tip: bereid je voor alsof je elk moment een inspectie kunt krijgen. Dat betekent:
Duidelijke procedures
Regelmatige oefeningen en drills
Dossiers op orde
Open houding tegenover inspecteurs
Transparantie en publieke druk
Steeds vaker worden inspectieresultaten openbaar. Burgers willen weten wat er speelt in hun omgeving. Dat betekent: reputatieschade als je niet op orde bent.
Voorbeelden:
Publicatie van inspectierapporten op websites van omgevingsdiensten
Lokale media die bericht doen bij incidenten of sancties
Politieke druk bij herhaalde overtredingen
Rol van digitalisering en zelfinspectie
Steeds meer bedrijven zetten in op digitale monitoring en interne audits. Daarmee kun je zelf actief tekortkomingen signaleren en oplossen, nog voor de inspecteur langskomt.
Tools zoals Capptions worden al veel gebruikt in de sector. Ze helpen bij:
Digitale werkplekinspecties
Vastleggen van incidenten en near misses
Bijhouden van acties en follow-ups
Ook DG-360° biedt ondersteuning met een kant-en-klaar proces specifiek voor Seveso- en ARIE-inrichtingen. Dit proces helpt je om aan de regelgeving te voldoen en direct digitaal te registreren, controleren en verbeteren.
Een goed ingericht digitaal systeem kan het verschil maken tussen een waarschuwing of een boete.
En hoe zit het met kleine bedrijven?
Ook kleine Seveso- of ARIE-bedrijven worden gecontroleerd. Soms denken ondernemers: “Wij zijn maar klein, dus ze zullen ons wel overslaan.” Mispoes. De regels gelden voor iedereen. En bij beperkte capaciteit wordt er extra kritisch gekeken of je de risico’s wel beheerst met beperkte middelen.
Conclusie
Handhaving bij Seveso-inrichtingen is streng, maar niet onredelijk. De overheid wil bovenal dat bedrijven veilig werken. Maar wie de regels negeert, loopt risico op boetes, dwangmaatregelen of erger.
De inspecties bij Arie bedrijven zijn nog lang niet consistent. Naast dat wij de verankering van de Arie richtlijnen in de wet juridisch twijfelachtig vinden, heeft het SZW op dit moment bij lange na niet de capaciteit om alle Arie bedrijven te controleren, en dat is als deze bedrijven überhaupt al in beeld zijn. Er is daarnaast ook nog geen besluit genomen of de resultaten van deze inspecties publiek gemaakt worden.
Het goede nieuws? Als je je zaken op orde hebt, hoef je nergens bang voor te zijn. En met slimme tools en een proactieve houding kun je problemen voor zijn. Denk dus niet: “Het zal wel loslopen.” Denk: “Wat als ze morgen voor de deur staan? Zijn wij er klaar voor?”
🔹 DG-360° helpt je daar graag bij—met direct inzetbare tools en processen, afgestemd op jouw situatie. Neem vandaag nog contact op en ontdek hoe wij je kunnen ontzorgen.
Volg ons op LinkedIn voor meer verrijkende updates! DG-360°
Altijd in Compliance met DG-360°
DG-360° helpt je moeiteloos te voldoen aan de nieuwe omgevingswet en de Seveso- richtlijnen, zodat je altijd in compliance bent en risico’s minimaliseert.
Maak compliance eenvoudig en beheers risico’s proactief. Neem contact op en ontdek hoe DG-360° jouw veiligheidsbeheer optimaliseert! 🚀
